Fibromyalgie / Chronisch Pijnsyndroom

Wat is fibromyalgie?

Fibromyalgie, ook wel chronisch pijnsyndroom genoemd, is een aandoening die wordt gekenmerkt door chronische spier- en gewrichtspijn, stijfheid, vermoeidheid, slaapproblemen en cognitieve klachten (“fibro fog”). Rust biedt vaak geen verlichting en klachten kunnen maanden tot jaren aanhouden. Vooral vrouwen tussen de 20 en 60 jaar worden getroffen.

Biochemische achtergrond

Fibromyalgie heeft een sterke link met verstoringen in het zenuwstelsel, het immuunsysteem en de energiehuishouding.

HPA-as en stress
Chronische stress activeert de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HPA-as). Dit leidt tot verhoogde cortisolspiegels, die op lange termijn immuuncellen ontregelen en ontstekingsprocessen versterken.

Serotonine en het IDO-pathway
Serotonine is essentieel voor stemming, slaap en pijndemping. Bij fibromyalgie zien we vaak een tekort, veroorzaakt door een verschuiving in het tryptofaanmetabolisme (IDO-pathway). Hierbij wordt tryptofaan niet meer omgezet naar serotonine, maar naar kynurenine. Dit vermindert de serotoninebeschikbaarheid en versterkt pijn- en vermoeidheidsklachten.

Mitochondriën en energiehuishouding
Veel patiënten hebben een verminderde mitochondriale functie. Hierdoor daalt de ATP-productie, wat leidt tot vermoeidheid, spierstijfheid en een verhoogde productie van melkzuur bij inspanning. Dit verklaart deels de “zware benen” en lage belastbaarheid.

Darmklachten
De darm-barrière speelt een sleutelrol. Bij verhoogde doorlaatbaarheid (“leaky gut”) komen toxines en onverteerde voedselbestanddelen in de bloedbaan terecht, wat het immuunsysteem activeert. Dit draagt bij aan ontstekingen en serotoninedisbalans, aangezien 90% van de serotonine in de darmen wordt aangemaakt.

Voeding bij fibromyalgie

Voeding beïnvloedt direct het immuunsysteem, de energiehuishouding en de aanmaak van neurotransmitters.

• Vermijden: geraffineerde suikers, transvetten, pesticiden en E-nummers verhogen oxidatieve stress en ontstekingsactiviteit
• Aanraden: voeding rijk aan antioxidanten, gezonde vetten (vette vis, olijfolie), vezels en B-vitaminen ondersteunt mitochondriën en darmen
• Ketogeen dieet: door de lage koolhydraatinname en hoge vetinname schakelt het lichaam over op vetverbranding. Dit verbetert de mitochondriale functie, verhoogt de energieproductie in de hersenen en kan klachten bij o.a. epilepsie en Alzheimer verminderen

Supplementen bij fibromyalgie

Omdat oxidatieve stress en mitochondriale disfunctie centraal staan, zijn specifieke supplementen effectief:

• Q10: essentieel voor de elektronentransportketen
• Alfa-liponzuur: recycleert antioxidanten (C, E, Q10, glutathion) en passeert de bloed-hersenbarrière. Werkt ondersteunend bij neurodegeneratieve klachten
• L-carnitine en acetyl-L-carnitine: transporteren vetzuren naar de mitochondriën, verbeteren energieproductie en beschermen hart en hersenen
• NAC (N-acetyl-cysteïne): verhoogt glutathion, de belangrijkste intracellulaire antioxidant
• Melatonine: werkt als krachtige antioxidant in mitochondriale membranen en ondersteunt slaapkwaliteit
• B-vitamines (B1, B3, B6, B11, B12): essentieel voor citroenzuurcyclus en neurotransmitteraanmaak
• Mineralen: magnesium, zink, koper, mangaan en ijzer spelen een rol in enzymatische processen

Leefstijl en beweging

Krachttraining stimuleert de vorming van nieuwe mitochondriën en verwijdert beschadigde mitochondriën. Dit verhoogt de aerobe capaciteit en vermindert melkzuuropbouw. Nuchter bewegen en vasten verbeteren de insulinegevoeligheid. Stressmanagement en slaap zijn cruciaal om de HPA-as te reguleren.

Essentiële oliën

Essentiële oliën kunnen verlichting bieden bij pijn, spanning en vermoeidheid.

• Pepermunt: stimuleert de doorbloeding, geeft een verkoelend/tintelend effect en kan spierpijn verlichten
• Lavendel: ontspannend en slaap bevorderend
• Rozemarijn: stimuleert de circulatie en werkt verfrissend bij mentale vermoeidheid

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.

Schildklier

Wat is de schildklier?

De schildklier is een kleine vlindervormige klier in de hals. Hij regelt de stofwisseling, energieproductie, hartslag en lichaamstemperatuur. Voor de aanmaak van schildklierhormonen (T3 en T4) zijn jodium en het aminozuur tyrosine nodig.

De omzetting van T4 naar het actieve T3 gebeurt o.a. in de lever en darmen. Dit maakt de schildklier afhankelijk van een goed werkende spijsvertering, leverdetoxificatie en darmgezondheid.

T3 zet cellen in het lichaam aan om te groeien, zich te ontwikkelen en het regelt ook de verbranding.  Hierdoor blijven het hart, de longen, organen en spieren op de juiste temperatuur. Het T3 kan de temperatuur regelen door bruin vet te activeren. Bruin vet verbrandt de overtollige vetten en suikers en zet dit om in warmte. T4 is inactief en dient als een voorraad. Met het enzym de-jodi-nase (jodium-eraf-haler) kan het T4 worden omgezet in T3. Het grootste gedeelte van het T3 en T4 is gebonden aan eiwitten. Wanneer het de hoeveelheid schilklierhormoon wordt gemeten in het bloed, meet men het vrij circulerende T3 en T4. Deze de-jodering vindt in de lever plaats en daarom kan een verstoorde leverfunctie zorgen voor veranderingen in de stofwisseling van de schildklier.

De HPT-as: de schildklier-as

De schildklier werkt niet op zichzelf, maar maakt deel uit van de HPT-as: hypothalamus, hypofyse en schildklier.

• De hypothalamus maakt TRH (Thyrotropin Releasing Hormone), dat de hypofyse aanstuurt
• De hypofyse produceert TSH (Thyroid Stimulating Hormone)
• TSH zet de schildklier aan tot de productie van T3 en T4

Is er genoeg T4 in het bloed? Dan zorgt terugkoppeling ervoor dat de hypofyse minder TSH aanmaakt. Dit feedbacksysteem houdt de schildklierwerking in balans.

Op elk niveau kan er een verstoring ontstaan: in de afgifte, het transport of de werking van de hormonen in de doelcellen. Daardoor kunnen hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier) of hypothyreoïdie (te trage schildklier) ontstaan.

Jodium en de schildklier

Jodium is de bouwsteen voor T3 en T4 en daarmee onmisbaar voor de schildklier. Maar jodium is óók een hersennutriënt: onze hersenen hadden zich nooit zo ontwikkeld zonder jodium.

Vooral tijdens zwangerschap en borstvoeding is voldoende jodium cruciaal voor de groei en neurologische ontwikkeling van het kind. Een tekort kan leiden tot een verminderde cognitieve ontwikkeling, en in ernstige gevallen tot fysieke en mentale achterstand.

Bij volwassenen kan het jaren duren voordat een tekort merkbaar wordt, omdat de schildklier eerst de eigen jodiumvoorraad aanspreekt. Uiteindelijk leidt een tekort tot verminderde productie van T3 en T4, met gevolgen voor stofwisseling, energie en neurologische processen.

Jodium komt via voeding binnen (bijvoorbeeld uit zeeproducten en eieren), wordt opgenomen in de darmen en via het bloed naar de schildklier vervoerd, waar het wordt ingebouwd in T3 en T4.

Graves en Hashimoto: auto-immuunziekten van de schildklier

Twee veel voorkomende schildklierziekten zijn Graves en Hashimoto. Beide zijn auto-immuunziekten: het immuunsysteem keert zich tegen het eigen schildklierweefsel.

• Graves: leidt meestal tot een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie). Symptomen zijn o.a. gewichtsverlies, hartkloppingen, transpireren, nervositeit en uitpuilende ogen. Graves is een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem en antistof aanmaakt die sterk lijkt op TSH. Deze antistof hecht zich aan de schildklier die daardoor overactief wordt. De ziekte komt voor bij mensen met een erfelijke aanleg, in combinatie met omgevingsfactoren. Deze factoren kunnen zijn: een doorgemaakte infectie, stress, roken of andere auto-immuunziekte zoals diabetes type 1 of reumatoïde artritis.
• Hashimoto: veroorzaakt meestal een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie). Symptomen zijn o.a. gewichtstoename, vermoeidheid, kouwelijkheid, haaruitval en obstipatie. In het bloed is de ziekte te herkennen aan de anti-TPO en anti-Tg. Vaak speelt erfelijke belasting een rol. Hashimoto komt vaak voor met andere auto-immuunziektes zoals coeliakie en diabetes type 1.

Rol van het immuunsysteem en ontstekingen

Bij zowel Graves als Hashimoto is er een verstoorde balans tussen het immuunsysteem en ontstekingsreacties. Factoren die dit beïnvloeden:

• Chronische stress (HPA-as en cortisol)
• Darmproblemen (leaky gut, dysbiose)
• Tekorten aan selenium, zink en vitamine D
• Overmaat aan gluten en zuivel, die een auto-immuunreactie kunnen versterken

Voeding en schildklierfunctie

Voeding speelt een sleutelrol bij het ondersteunen van de schildklier en het dempen van auto-immuunreacties.

• Aanraden: oervoeding zonder gluten en zuivel, rijk aan groenten, gezonde vetten en eiwitten
• Jodium: belangrijk voor de aanmaak van T4. Komt o.a. voor in zeewier, vis en eieren
• Selenium: essentieel voor de omzetting van T4 naar T3. Zit in paranoten en vis
• Zink en ijzer: ondersteunen enzymen die betrokken zijn bij schildklierhormoonproductie
• Glutenvrij en zuivelvrij eten: verlaagt vaak de auto-immuunactiviteit.

Supplementen bij schildklierproblemen

• Selenium: beschermt de schildklier tegen oxidatieve stress en ondersteunt de omzetting T4 → T3
• Zink: belangrijk voor hormoonactivatie en immuunsysteem
• Vitamine D: reguleert de immuunrespons
• Magnesium: ondersteunt ontspanning en energiehuishouding
• Ashwagandha: adaptogeen dat de schildklierfunctie en stress-as kan ondersteunen
• Omega-3 vetzuren: werken ontstekingsremmen

Essentiële oliën

Myrhh: ondersteunt de schildklierfunctie. Frankincense: werkt ontstekingsremmend en immuun regulerend. Lavendel: helpt bij stress en slaapstoornissen.

Leefstijl en stress

De schildklier reageert sterk op stress. Chronische stress vermindert de omzetting van T4 naar T3 en verhoogt de productie van reverse T3 (inactieve vorm). Daarom zijn ontspanning, slaap en stressmanagement net zo belangrijk als voeding en supplementen.

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.

Lever detox – hoe ondersteun je de lever écht?

De lever en zijn functies

De lever vervult meer dan 500 functies, waarvan de belangrijkste zijn:

• Detoxificatie: omzetting van toxines en hormonen in minder schadelijke stoffen
• Aanmaak: productie van gal, eiwitten, vetten, suikers en immuuncellen
• Opslag: reserve van glycogeen (suiker), vitamines en mineralen

• Immuunfunctie: met o.a. Kupffercellen die indringers opruimen

Bij afvallen komen opgeslagen toxines weer vrij. Lukt afvallen niet? Vaak speelt een overbelaste lever een rol.

Suikers die je niet direct nodig hebt worden in de lever opgeslagen als glycogeen. Tijdens inspanning wordt het glycogeen weer omgezet in suiker (glucose). Dit heet de gluconeogenese: de omzetting van glucose in glycogeen en weer terug in glucose. De invloed van insulineresistentie op de lever is groot, hierdoor blijft de lever in de gluconeogenese waardoor de andere leverfuncties niet gedaan worden.

Ontgiften in twee fasen

De lever ontgift in twee fasen:

1. Fase 1 – hydroxylatie

• Toxines worden wateroplosbaar gemaakt via CYP-enzymen
• Hierbij ontstaan vrije radicalen → vraagt veel antioxidanten (o.a. glutathion, vitamine C)
• Medicijnen (antidepressiva), grapefruit en Earl Grey kunnen CYP’s remmen

1. Fase 2 – conjugatie

• Stoffen worden definitief klaargemaakt voor uitscheiding
• Belangrijk proces: methylering (DNA-regulatie, aanmaak neurotransmitters)
• SAMe, zwavelhoudende aminozuren en folaat ondersteunen deze fase

Darmen en lever

Een gezonde darm is belangrijk:

• Bij leaky gut lekken gifstoffen in de bloedbaan en belasten de lever

• Histamine (bij allergie) moet door de lever gemethyleerd worden. Als dat niet lukt → jeuk, hooikoortsachtige klachten

Signalen van leveroverbelasting

• Slecht tegen alcohol kunnen
• Last van vet eten
• Jeuk, droge tong, bittere smaak

• Roos of huidklachten

Hoe detox je de lever echt?

Detoxen begint met oorzaken aanpakken: stress, alcohol, medicijnen, ongezonde voeding. Daarna volgt ondersteuning met voeding, supplementen, beweging en eventueel essentiële oliën.

Fase 2 eerst ondersteunen

Omdat fase 1 veel vrije radicalen produceert, start je met voeding en supplementen voor fase 2:

• Knoflook, prei, ui (zwavelhoudend)
• Artisjok en mariadistel (leverbeschermend)

• Koffie en pure chocola (ondersteunen methylering)

Fase 1 daarna

• Glutathion + vitamine C (antioxidanten, vrije radicalen vangen)

• Kruisbloemigen, asperges, eieren, vis, kip (enzymondersteuning)

Extra voeding en supplementen

• Omega 3 (ontstekingsremmend, let op juiste dosering)
• Vitamine A, D en zink (insulinegevoeligheid verbeteren)

• Magnesium, banaan, ananas, mango (energie en herstel)

Essentiële oliën voor de lever

doTERRA oliën kunnen ondersteunend werken, denk hierbij aan gember, citroen of pepermynt. Een GX Assist-kuur van 10 dagen combineert deze oliën gericht voor leverondersteuning.

Lever detox en sappen

Een jaarlijkse sapkuur kan de lever ontlasten, vooral in combinatie met rust, yoga en sauna. Het effect zit niet alleen in de sappen, maar vooral in het ontbreken van stress.

De beste strategie:

• Dagelijks oervoeding, beweging en supplementen
• Essentiële oliën inzetten waar nodig

• Een sapkuur zien als verwenmoment, niet als noodzaak

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.

Watervasten en immuunsysteem – reset voor je gezondheid

Waarom watervasten?

Tijdens mijn kPNI-opleiding kreeg ik de opdracht om mijn lichaamstemperatuur te meten, vervolgens 36 uur te watervasten en opnieuw te temperaturen. Deze oefening liet zien hoe sterk voeding, water en energie verbonden zijn met het immuunsysteem.

Immuunsysteem en stress

Ons immuunsysteem is een oeroud verdedigingssysteem tegen:

• verhongering
• infecties
• uitdroging

• gevaar

Tegenwoordig worden we niet meer bedreigd door leeuwen, maar door werkstress, drukte en verplichtingen. Toch reageert ons immuunsysteem alsof er nog steeds direct gevaar dreigt. Het gevolg: een langdurig actief immuunsysteem, dat kan leiden tot laaggradige ontstekingen – een belangrijke oorzaak van veel moderne ziektes, zie blog Oersterk.

Temperatuur als graadmeter

Je lichaamstemperatuur zegt veel over de activiteit van je immuunsysteem:

• Rond 36 ºC → normaal actief
• Rond 37 ºC → hyperactief, vaak laaggradige ontsteking

• Rond 35 ºC → verlaagd actief immuunsysteem

Koorts is een teken dat je immuunsysteem genoeg energie heeft om ziekteverwekkers te bestrijden. 1 ºC koorts kost 250 kcal. Zonder voldoende energie (bijvoorbeeld door chronische ontstekingen) blijft koorts vaak uit, waardoor herstel langer duurt.

Wat is watervasten?

Bij watervasten drink  je 36 uur helemaal niets:

• Start: 19:00 laatste drankje
• Vervolgens: een nacht, een dag en nog een nacht zonder water of nat voedsel

• De volgende ochtend om 7:00 mag je weer drinken

Droog je uit? Nee. Het lichaam herverdeelt vocht, o.a. door beweging. Dorst komt pas later op gang. Het effect: een reset van het immuunsysteem, vergelijkbaar met een koude douche die je lichaam prikkelt tot herstel.

Ervaring en effect

Voor het vasten lag mijn temperatuur rond de 37 ºC, een teken van mogelijke laaggradige ontstekingen. Na een dag watervasten:

• voelde ik me verrassend goed
• sliep ik diep

• had ik minder dorst dan verwacht

Vijf dagen later, bij nieuwe temperatuurmetingen, was mijn gemiddelde temperatuur 0,5 tot 1 ºC lager. Ik had meer energie, meer zin om te bewegen en zelfs de behoefte om weer koud te douchen. Het leek alsof mijn immuunsysteem opnieuw in balans was gebracht.

Conclusie

Watervasten is een krachtige manier om je immuunsysteem tijdelijk te resetten. Het kan helpen bij:

• verlagen van laaggradige ontstekingen
• meer energie en herstelvermogen

• opnieuw prikkelen van oer-mechanismen zoals bewegen en kou doorstaan

Belangrijk: watervasten is intensief en niet voor iedereen geschikt. Overleg bij twijfel altijd met een arts of therapeut.

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.

Botontkalking door melk: hoe zit dat?

Melk en lactose

Lactose, oftewel melksuiker, zit in alle dierlijke melk. Om dit te verteren is het enzym lactase nodig. Veel volwassenen maken dit nauwelijks meer aan, waardoor lactose onverteerd in de dikke darm terechtkomt. Gevolg: een opgeblazen buik, winderigheid, diarree of huidklachten. Dit is iets anders dan een koemelkallergie, waarbij het immuunsysteem reageert op het melkeiwit caseïne.

Caseïne en immuunreacties

Caseïne kan zorgen voor slijmvorming, slechte opname van voedingsstoffen en immuunreacties. Dit kan bijdragen aan insulineresistentie, hoge bloeddruk en ontstekingen. Veel mensen ervaren klachten als astma, eczeem of hooikoorts die verband houden met zuivelinname.

Calcium uit melk: mythe of waarheid?

Hoewel melk calcium bevat, is de opname in het lichaam beperkt. De verhouding calcium-fosfor-magnesium in melk is ongunstig. Calcium in melk is vaak gebonden als calciumcarbonaat, een slecht opneembare vorm. Het idee dat melk botten versterkt, klopt dus niet.

De juiste verhouding: calcium, magnesium en fosfor

• Calcium: belangrijk voor botopbouw, maar pas effectief bij voldoende magnesium en fosfor
• Magnesium: nodig in verhouding 1:2 met calcium. In melk is dit 1:4, waardoor magnesium uit de botten wordt onttrokken

• Fosfor: zit in veel voedingsmiddelen. Een teveel (o.a. vlees, frisdrank, bewerkt eten) leidt ertoe dat calcium en magnesium uit de botten gehaald worden.

Effect van zuivel op de darmen

Zuivel kan de slijmvliezen irriteren en darmflora uit balans brengen. Mensen met Crohn, coeliakie of PDS ervaren vaak verlichting door minder zuivel te gebruiken.

Alternatieven voor zuivel

• Plantaardige bronnen van calcium: broccoli, spinazie, Chinese kool, abrikoos, dadels, kiwi, vis
• Vitamine D3: nodig voor opname van calcium uit de darm (suppletie kan nodig zijn)
• Vitamine K2: zorgt dat calcium in de botten wordt vastgelegd, geproduceerd door gezonde darmflora

• Magnesium: helpt calcium in de botten opnemen en ondersteunt spierontspanning.

Beweging en botgezondheid

Krachttraining helpt botten sterker te maken doordat spieren trekkracht uitoefenen op het bot. Dit stimuleert botaanmaak en maakt botten steviger.

Conclusie

Melk is géén garantie voor sterke botten. Door de verkeerde mineralenverhouding kan het juist bijdragen aan botontkalking. Kies liever voor groenten, vis, vitamine D3, K2 en magnesium, en combineer dit met voldoende beweging.

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.

Behoud je tanden door minder vaak te eten

Minder vaak eten is niet hetzelfde als minder eten. Waar vaak wordt aangeraden om zes keer per dag te eten, blijkt dat juist twee of drie eetmomenten per dag veel beter zijn voor het behoud van je tanden. Elke keer dat je eet, scheiden bacteriën in je mond zuren uit. Dit heet een zuuraanval. Het glazuur van de tanden wordt hierdoor tijdelijk zacht en kwetsbaar, waardoor sneller gaatjes ontstaan.

Wat ik leerde in de orthomoleculaire opleiding

Tijdens mijn opleiding klinische PNI leerde ik drie belangrijke principes voor gezondheid:

1. Minder vaak eten is belangrijker dan wat je eet
2. Nuchter bewegen, bij voorkeur krachttraining

3. Magnesium en visolie als basis-suppletie

De tweede en derde licht ik kort toe, omdat ze ook verband hebben met tand- en algehele gezondheid.

Nuchter bewegen en mitochondriën

Nuchter bewegen helpt bij insulineresistentie. Eerst wordt opgeslagen glucose in de cellen verbrand, daarna schakelt het lichaam over op vetverbranding. Hiervoor zijn mitochondriën nodig: de energiecentrales in onze cellen.

• Spieropbouw door krachttraining verhoogt het aantal mitochondriën, en daarmee de vetverbranding en energieproductie
• Massage stimuleert ook de aanmaak van mitochondriën door het weefsel in beweging te brengen

• Voeding & suppletie zoals magnesium, visolie (omega 3) en L-carnitine ondersteunen de mitochondriën

Een goede mitochondriale functie is essentieel, niet alleen voor energie, maar ook voor het voorkomen van neurologische aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson.

Magnesium en visolie als basis

Magnesium en visolie zijn volgens mij de basis-supplementen die bijna iedereen zou moeten nemen:

• Magnesium: nodig voor de aanmaak van neurotransmitters als serotonine en dopamine, voor ontspanning en voor gezonde spieren

• Visolie (EPA en DHA): maakt celmembranen flexibel, ondersteunt de hersenen en vermindert ontstekingen

Samen zorgen ze ervoor dat je lichaam én geest beter functioneren.

Minder vaak eten voor sterke tanden

In je mond leven bacteriën, de mondflora. Deze bacteriën houden elkaar in balans, vergelijkbaar met de darmflora. Speeksel helpt om tanden en kiezen schoon te houden, maar als je te vaak eet (bijvoorbeeld zes keer per dag), krijgen de slechte bacteriën de overhand.

• Suiker en snelle koolhydraten voeden de slechte bacteriën
• Elke eetmoment geeft een zuuraanval, waarbij glazuur tijdelijk zacht wordt

• Bij vaker eten krijgt het glazuur onvoldoende tijd om te herstellen, waardoor gaatjes sneller ontstaan

Daarom is minder vaak eten belangrijker dan wát je eet. Zelfs gezonde voeding kan bij te veel eetmomenten alsnog leiden tot tandproblemen.

Mondflora en erfelijkheid

Je mondflora krijg je deels mee bij de geboorte en via degene die jou eten geeft (bijvoorbeeld door het proeven van een lepel). Heb je een mondflora waarin slechte bacteriën domineren, dan ben je gevoeliger voor gaatjes.

Zelfs antibiotica en probiotica kunnen dit basispatroon niet volledig veranderen: de oude flora komt vaak terug. Wat wél helpt, is de slechte bacteriën weinig kans geven. Dat doe je door minder vaak te eten en dus minder suiker in je mond te brengen. Zo kan de gezonde flora de overhand nemen.

Conclusie

Wil je je tanden behouden en gaatjes voorkomen? Dan is de frequentie van eten cruciaal. Minder eetmomenten per dag beschermen je gebit beter dan tandpasta of mondwater. Combineer dit met een gezond voedingspatroon, voldoende magnesium en visolie, en nuchtere beweging voor optimale mond- en algehele gezondheid.

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.