bellen 06 21 20 14 15, WhatsApp-pen of mailen naar rosalie@oerlogisch.nl
Je kan ook een afspraak maken via boek een voedingsadvies of massage
Mitochondriën zijn boon- of bolvormige celorganellen. Deze functioneren als energieomzetter en worden ook wel omschreven als de energiecentrales van de cel. De meeste mitochondriën vind je in het hart, de lever en in spieren. Maar ook het immuunsysteem, de huid en vetcellen hebben mitochondriën. Omdat in de mitochondriën energiesynthese plaatsvindt, is er een verband tussen de energiebehoefte van een cel en het aantal mitochondriën per cel. Ik zal uitleggen hoe energie wordt gevormd in de mitochondriën en waarom mitochondriale verbranding zo belangrijk is. Daarna zal ik vertellen welke voeding, supplementen en essentiële olie je kan gebruiken voor een optimale mitochondriale werking.
Mitochondriën, de energiecentrales van ons lichaam
De mitochondriën hebben een aantal functies zoals: elektronen transport, het omzetten van brandstof in energie, de productie van pyruvaat voor de citroenzuurcyclus en de productie van warmte. Eerst zal ik uitleggen hoe de energie wordt geproduceerd in de mitochondriën.
Glucose is een belangrijke bron van energie. Om glucose in de mitochondriën te krijgen om daar in energie te worden omgezet heb je insuline nodig. Vet is óók een belangrijke bron van energie. 1 molecuul vet, levert veel meer energie op dan een molecuul glucose. Om het vet in de mitochondriën te krijgen, heb je carnitine (een eiwit uit vlees) nodig.
Tijdens de afbraak van energierijke stoffen zoals vetten en glucose wordt acetylco-enzym- A(AcCo-A) geproduceerd. Dit is een co-enzym dat een rol speelt in de citroenzuurcyclus. In de mitochondriën worden in de citroenzuurcyclus energierijke elektronen onttrokken aan dit AcCo-A. Vervolgens gebruiken de mitochondriën deze energierijke elektronen om tijdens de oxidatieve fosforylering ATP, NADH en FADH2 te produceren. Met name ATP is een belangrijke energiebron voor zeer veel reacties in de cel.
Als één of meer van de omzettingen naar energie niet goed verloopt spreken we van een mitochondriale ziekte. Het gevolg is vermoeidheid, maar ook aandoeningen als Parkinson fibromyalgie, en Alzheimer.
De vorming van ATP (energie)
Om glucose in de mitochondriën te krijgen heb je insuline nodig. Dat betekent dat insulineresistentie kan zorgt voor een energie probleem. Om vet in de mitochondriën te krijgen heb je carnitine nodig, carnitine zit voornamelijk in vlees. Een te kort aan energie lijdt tot een scala aan klachten zoals het vermoeidheidsyndroom, auto-immuunziekten, depressie, hersenaandoeningen etc.
Glycolyse
Glycolyse is een proces waarbij glucose, met behulp van enzymen, in de cellen van een organisme in tien stappen wordt afgebroken tot pyrodruivenzuur. Vier van de tien stappen zijn onomkeerbaar. Eén glucosemolecuul levert twee moleculen pyrodruivenzuur. De glycolyse vindt plaats in het cytoplasma van de cel en niet in de mitochondriën. Er komt niet alleen energie vrij, maar er wordt bij de eerste twee reacties ook ATP gebruikt. Er worden per glucosemolecuul vier ATP-moleculen gevormd en twee gebruikt. Dit komt neer op een nettoresultaat van twee ATP-moleculen. Bij de glycolyse wordt glucose zonder zuurstof verbrand, dit noem je anaeroob. Bij anaerobe verbranding komen afvalstoffen vrij zoals melkzuur.
Melkzuur
In één van de laatste stappen in de aanmaak van ATP ontstaan ook vrije radicalen (ROS). Deze ROS zijn reactieve zuurstof deeltjes. Hierdoor worden de mitochondriën gevoelig voor oxidatieve schade. Oxidatieve schade, betekent schade door zuurstof. Deze oxidatieve schade of stress kan zorgen voor DNA schade in de mitochondriën. De energieproductie neemt hierdoor af en dan is de cel genoodzaakt om via anaerobe glycolyse energie vrij te maken uit melkzuur (lactaat). ROS speelt ook een rol bij rosacea. Een kenmerk van mitochondriale vermoeidheid is loodzware benen na een half uurtje fietsen. Dit komt door de ophoping van melkzuur wat vrij komt bij de anaerobe verbranding.
Bèta oxidatie
Als vetzuren worden afgebroken tot AcCo-A, noem je dit bèta oxidatie. De naam van het proces geeft aan dat het tweede koolstofatoom vanaf de acetylgroep (bètakoolstof) wordt geoxideerd. Oxidatie staat voor “verbranden met zuurstof” dit noem je ook wel aerobe verbranding. Als je vetzuren verbrandt levert dat veel ATP op. Je krijgt dan geen 2 ATP zoals bij glucose, maar 36 ATP. Zonder zuurstof kan je geen mitochondriale ATP produceren. Er komen bij dit proces altijd zuurstofradicalen vrij, ROS. Glutathion, vitamine D en E zijn in staat om schade door ROS te voorkomen. Om de vetzuren in de mitochondriën te kunnen verbranden heb je carnitine nodig.
Carnitine en L-Carnitine
Carnitine transporteert vetzuren van het cytoplasma naar het mitochondriale membraan, ten behoeve van de vetzuuroxidatie en energieproductie. De natuurlijke vorm – en de enige met biologische activiteit – is het optisch isomeer L-carnitine (of levocarnitine). Carnitine speelt een belangrijke rol in de energieproductie van het lichaam. Bij een tekort aan carnitine treden er problemen op bij de verbranding van vetzuren. Hierdoor kan je last krijgen van vermoeidheid en gewichtstoename. Verder is carnitine een antioxidant en heeft het een beschermende werking op het hart en bloedvaten. De geacetyleerde vorm, acetyl–L-carnitine is vooral werkzaam in de hersenen en heeft daar een soortgelijke functie. Carnitine komt in alle weefsels van het lichaam voor en speelt dus een belangrijke rol bij de mitochondriale verbranding.
De 7 strategieën om de functie te verbeteren
- Voeding voor de mitochondriën
- Supplementen voor de mitochondriën
- Beschermen tegen oxidatieve schade
- Insuline gevoeligheid verbeteren
- Verbeteren van de detoxificatie processen
- Activatie AMP-K
De invloed van het ketogeen dieet
Geraffineerde suikers, transvetzuren, pesticiden en E-nummers zorgen ervoor dat onze voeding geoxideerd binnen komt. Hierdoor is deze voeding ontoereikbaar voor de mitochondriën. Ketogeen eten lijkt wel het beste. Dit dieet is koolhydraatarm (10%) en vetrijk (70%) en zet daardoor de mitochondriën aan om vetzuren te gebruiken als brandstof. Kinderen met epilepsie tonen een grote verbetering bij het overstappen naar het Ketogeendieet net als mensen met Alzheimer. Ook neemt het aantal mitochondriën ter hoogte van de hippocampus toe. Hierdoor wordt de energie toevoer in de hersenen verhoogt en de hippocampus minder gevoelig voor stress en geheugenverlies.
Carnitine, L-carnitine en alfa-liponzuur voeding
L-carnitine komt vrijwel uitsluitend in dierlijke producten voor (caro, genitivus carnis betekent vlees in het Latijn). Het lichaam maakt zelf in de nieren en de lever carnitine aan uit de aminozuren lysine en methionine, met de hulp van vitamine C. Beide aminozuren zijn essentieel voor het menselijk lichaam. Een goede bron van carnitine is rood vlees zoals paardenrookvlees of rosbief.
Alfa-liponzuur is een co-enzym dat een belangrijke rol speelt in de
citroenzuurcyclus. ATP wordt hiermee omgezet in glucose. In kleine hoeveelheden wordt deze lichaamseigen stof aangemaakt in de mitochondriën. In voedsel is alfa-liponzuur gebonden aan lysine. Orgaanvlees zoals lever, hart en nieren bevat deze stof. Erwten, tomaten, broccoli en spinazie bevatten in mindere mate ook alfa-liponzuur .
Andere voeding voor de mitochondriën
Om de celmembranen van de mitochondriën soepel te houden is het belangrijk dat je goede vetten eet zoals vette vis. Want als je membranen soepel zijn, kunnen de vetzuren hier makkelijker doorheen.
Resveratrol in druiven ofwel rode wijn, verbeteren de mitochondriale functie en bevordert de vorming van nieuwe mitochondriën. Ook heeft het een anti oxidatieve, ontstekingsremmende en anti mutagene effect op de mitochondriën.
Tot slot is voeding die B-vitamines levert belangrijk, met name B6, B11 en B12. Want de citroenzuurcyclus is B-vitamine afhankelijk.
Supplementen voor de mitochondriën
Vanwege de centrale rol van oxidatieve stress bij mitochondriale disfunctie is suppletie met antioxidanten belangrijk. Hierbij kan je denken aan antioxidanten die sterk met de functie van de mitochondriën verweven zijn. Zoals Q10, alfaliponzuur, L-carnitine en NAC (N-acetyl-cysteïne). Alfaliponzuur en zijn afbraakproducten hebben de eigenschap
dat ze andere anti-oxidanten, zoals vitamine C, vitamine E, Q10 en
glutathion, kunnen recyclen. Dat komt doordat Alfa-liponzuur langs de bloed hersen barrière kan. Daarom kan je dit goed worden inzetten bij neurodegeneratieve ziektes zoals Multiple Sclerose. Ook kan het goed worden ingezet bij leeftijd gerelateerde cognitieve veroudering. Daarnaast stimuleert alpha-liponzuur de insuline gevoeligheid en Q10 is essentieel voor het elektronen transport.
B vitamines, vitamine C, vitamine E, ijzer, koper , magnesium, mangaan en zink zijn goede supplementen voor de mitochondria. Vitamine B1 en B3 zijn beide nodig voor de ATP productie. Een dosis tussen de 70 en 650 mg vitamine C is optimaal.
Melatonine is een vet- en deels wateroplosbare antioxidant en hormoon. Omdat het specifiek wordt opgenomen in het membraan van de mitochondriën is het een interessant supplement bij neurodegeneratieve ziekten. Melatonine verbetert de effectiviteit van de elektronen transportketen waardoor er meer ATP en minder vrije radicalen worden gevormd.
Om je membranen soepel en flexibel te houden kan je visolie gebruiken. Visolie in combinatie met magnesium zorgt ervoor dat je zelf ook meer flexibel wordt en het helpt ook bij een chagrijnig kind.
Dan tot slot mangaanporfirine, deze dwingt de zuurstof de mitochondria in. Hierdoor heb je geen cytoplasmatische anaerobe glycolyse meer, maar mitochondriale verbranding.
PQQ
PQQ is een eiwitstructuur. Deze zorgt voor de aanmaak van nieuwe mitochondria, beschermt tegen oxidatie, activeert AMP-K en verbetert de insuline gevoeligheid. Kortom, PQQ is hét supplement voor de mitochondriën.
Het verbeteren van de insuline gevoeligheid
Dit kan op verschillende manier. Er zijn supplementen die hierbij helpen, die zijn hierboven al genoemd. Daarnaast helpt het om maximaal drie keer per dag te eten, af en toe te vasten en nuchter te bewegen.
Het verbeteren van de detoxificatie processen
Hoe het ontgiften nu precies werkt kan je hier lezen. Gluthation speelt hierbij een belangrijke rol omdat Gluthathion een zeer belangrijke antioxidant is.
AMP-K
In de energie balans speelt AMP-K een belangrijke rol. Ook signaleert AMP-K of er voldoende energie is.
(Kracht)training is mitochondriën kweken
Krachttraining helpt niet alleen bij het vormen van nieuwe mitochondriën, maar ook bij het opruimen van beschadigde mitochondriën. Hierdoor is er weer meer ruimte voor nieuwe mitochondriën. Door fysieke inspanning komen er niet alleen nieuwe mitochondriën in de spieren, maar ook in de hersens. Des te meer mitochondriën je hebt, des te beter de aerobe verbranding en des te minder melkzuur productie.
Essentiële olie
Pepermunt is een olie waar je aan kunt denken bij energie. Voor het hardlopen is het heerlijk de kuiten in te smeren met pepermunt, vanwege het tintelende gevoel. Ik gebruik deze olie dan ook als afsluiter bij de bindweefselmassage bij cellulitis.
Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.
Dit artikel heeft me veel inzicht gegeven,over men vermoeidheid en problemen met de citroenzuurcyclus,waar ik nergens hulp of inlichtingen over,ook dokters wisten niet goed raad ,dank u lut
Dat is goed om te horen dank je wel!
Ik zou graag willen weten of er suplument is waar al die combi vitamine bij elkaar zit om het te kunnen nemen van wel merk ? of moet je ze allemaal los kopen zodat je er best veel moet nemen ?
Sorry voor mijn late reactie! Zelf gebruik ik de producten van Bonusan en ik slik inderdaad in de ochtend 5 supplementen. Q10, B-vitamines, magnesium, visolie, vitamine D3. Bij het eten neem ik zink.
Hallo rosalie. Ondertussen ben ik vanaf maart bezig te herstellen van een virus. Corona? Ben niet opgenomen geweest wel heel erg moe en bij een geringe inspanning bv lopen hele moeie benen en kortademig. Voorheen heel sportief en heb triatlons gedaan. 55 jaar en vrouw. Kortom een zware tijd waar ik nu inzit. Die vermoeidheid is er niet als ik me rustig hou en blijf liggen. Heb wel een opleving gehad van een week maar toen waarschijnlijk te enthousiast geweest met bewegen. En terugval gehad waar ik maar niet overheen kom. Moe moe en moe. Wat adviseer je me? Gebruik een multivitamine en vit c
Is hier ooit een reactie op gekomen? Ik kamp met hetzelfde.
Excuus voor de late reactie, ik zie dit niet verschijnen. Wat is jouw vraag precies?