Migraine en Hoofdpijn: oorzaken, behandeling en de rol van magnesium

Migraine is geen gewone hoofdpijn

De inhoud is deels gebaseerd op het boek van de neuroloog Hans Carpay ‘Migraine is geen hoofdpijn’. En deels op mijn kPNI kennis uit de lessen.

Niet alle hoofdpijn is migraine. Migraine is een primaire hoofdpijnsoort: er is geen onderliggende aandoening die de pijn veroorzaakt. Dit onderscheidt migraine van secundaire hoofdpijn, waarbij de hoofdpijn een symptoom is van een andere ziekte (zoals een hersenbloeding of ontsteking van een slagader).

Naast migraine zijn er nog andere primaire hoofdpijnvormen: spanningshoofdpijn en clusterhoofdpijn. Hierover kan je meer teruglezen onder het kopje massage.

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn wordt vaak omschreven als een “strakke band” om het hoofd. Het is geen ernstige hoofdpijn, meestal zonder bijkomende klachten. Lange tijd werd gedacht dat dit te maken heeft met gespannen spieren, maar behandelingen met spierverslappers (zoals botox) bleken geen effect te hebben.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn staat bekend als één van de heftigste soorten hoofdpijn. De pijn is extreem, gelokaliseerd rond één oog en komt altijd aan dezelfde kant voor. Een aanval kan 30 tot 124 minuten duren. Het wordt vaak verward met KNO-problemen, waardoor patiënten soms verkeerde behandelingen krijgen. Clusterhoofdpijn is gelukkig goed te behandelen met medicijnen, soms dezelfde als bij migraine.

Diagnostiek van migraine

De diagnose migraine wordt gesteld op basis van het verhaal van de patiënt (anamnese). Er bestaat geen laboratoriumtest die migraine objectief kan aantonen. Neurologen hebben internationaal criteria opgesteld via de International Headache Society (IHS):

• Terugkerende aanvallen van 4–72 uur
• Eenzijdige, bonzende of pulserende pijn
• Matige tot ernstige intensiteit, waardoor dagelijkse activiteiten onmogelijk zijn
• Toename van pijn bij inspanning (bijv. traplopen)
• Misselijkheid en/of braken

• Overgevoeligheid voor licht en geluid

Voor de diagnose migraine moeten patiënten minstens vijf aanvallen hebben doorgemaakt.

Migraine: genetisch en neurologisch bepaald

Migraine is géén psychische aandoening en wordt ook niet veroorzaakt door stress. Het is een genetische hersenziekte. Centraal in het proces staat de nervus trigeminus (hoofdzenuw) en het trigeminovasculaire systeem, dat in verbinding staat met de bloedvaten en hersenvliezen. Bij een aanval ontstaat een ontstekingsachtige reactie waarbij de stof CGRP (calcitonin gene related peptide) vrijkomt. Dit veroorzaakt de pijn en gevoeligheid.

Migraine met aura

Bij sommige mensen gaat migraine gepaard met een aura: neurologische verschijnselen zoals lichtflitsen, sterretjes zien of tintelingen. Dit fenomeen heet cortical spreading depression, een elektrische golf die over de hersenschors trekt.

Wanneer en waarom ontstaat een aanval?

Triggers verschillen per persoon. Bekende uitlokkende factoren zijn hormonale schommelingen (menstruatie), slaaptekort, fel licht, uitdroging of bepaalde voedingsstoffen (zoals oude kaas, wijn of aspartaam). Toch is er geen sluitend wetenschappelijk bewijs dat triggers vermijden migraine volledig voorkomt. Vaak gaat het om een samenspel van factoren.

Magnesium en migraine

Uit meerdere studies blijkt dat migrainepatiënten vaker een tekort aan magnesium hebben. Magnesium speelt een rol in de hersenfunctie, zenuwgeleiding en ontspanning van bloedvaten.

Mogelijke oorzaken van een magnesiumtekort

• Bodemuitputting en kunstmest: onze voeding bevat steeds minder magnesium door de uitputting van landbouwgronden en kunstmatige bemesting
• Bewerkte voeding: fabrieksmatig bewerkt voedsel bevat nauwelijks magnesium
• Frisdrank en suikers: door het hoge fosforgehalte in frisdrank moet het lichaam magnesium terugwinnen uit de botten, wat botontkalking kan versnellen

• Medicatie: onder andere de anticonceptiepil en maagzuurremmers kunnen leiden tot een tekort

Effectieve dosering

Dagelijks gebruik van 600 mg magnesiumcitraat blijkt het optreden van migraineaanvallen te kunnen terugdringen. Deze vorm wordt beter opgenomen dan andere magnesiumzouten.

Een goed opgezette dubbelblinde, placebo-gecontroleerde en gerandomiseerde studie van Dr. A. Peikert (afdeling Neurologie en Klinische Neuropsychologie, München-Harlachingkliniek) laat zien dat magnesium de frequentie en intensiteit van migraineaanvallen kan verminderen. Magnesium beïnvloedt hierbij zowel de vaatvernauwing als de afgifte en activiteit van serotonine, twee belangrijke mechanismen in het ontstaan van migraine.

Bij tekort

Een tekort aan magnesium kan klachten verergeren, zeker in combinatie met langdurig gebruik van maagzuurremmers.

Andere nuttige supplementen

• Co-enzym Q10 – 150 mg/dag, vermindert bij de helft van de gebruikers het aantal aanvallen

• Riboflavine (vitamine B2) – 400 mg/dag, effectief bij ca. 60% van de patiënten

Leefstijl, voeding en ontspanning

Hoewel stress geen directe oorzaak is, helpt ontspanning bij het beter omgaan met aanvallen. Sport is gezond, maar te intensief sporten kan juist een trigger zijn. Het is dus zoeken naar balans. Een migraine-dagboek kan inzicht geven in persoonlijke patronen en triggers.

Essentiële oliën bij hoofdpijn en migraine

Naast medicatie en supplementen kunnen ook essentiële oliën verlichting geven. Vooral pepermuntolie wordt vaak genoemd in studies en praktijkervaringen.

• Pepermuntolie heeft een verkoelend en ontspannend effect en beïnvloedt het zenuwstelsel positief. Daarnaast werkt het zuiverend en stimuleert het de bewuste geest. Veel mensen ervaren binnen korte tijd verlichting wanneer ze een druppel pepermuntolie op de vingertoppen doen en zachtjes de slapen masseren.

• Lavendelolie staat bekend om zijn kalmerende en ontspannende werking. Het kan vooral helpen bij spanningshoofdpijn, maar ook bij migrainepatiënten die last hebben van stress of slaapproblemen.

Conclusie

Migraine is een neurologische aandoening met een duidelijke genetische component. Het onderscheid met spannings- en clusterhoofdpijn is essentieel voor de juiste behandeling. Medicatie kan helpen, maar ook voedingssupplementen zoals magnesium, Q10 en riboflavine spelen een belangrijke rol.

Het volledig vermijden van triggers is onmogelijk, maar met de juiste diagnose, behandeling en ondersteuning is de ziekte beter hanteerbaar te maken.

Op dit artikel zijn de algemene voorwaarden van toepassing. De informatie in dit artikel is informatief van aard en niet bedoeld als persoonlijk medisch advies. Oerlogisch kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor: direct of indirect geleden schade die het gevolg zou kunnen zijn van het toepassen van de informatie en/of het wel of niet aanbieden van bepaalde informatie.